Een uitvaart kan je maar één keer goed doen

Een uitvaart doe je maar één keer en dit kan je dus nooit meer over doen. Daarom vind ik het heel belangrijk dat ik goed communiceer met de nabestaanden. Horen en voelen wat de uitgesproken maar vooral ook de onuitgesproken zaken zijn.

Spelen rondom de kist

In onze huidige samenleving is de dood niet meer zo’n vanzelfsprekend onderdeel van het leven als dat het vele tientallen jaren geleden was. Toen werd alles geregeld met buren. De overledene bleef vaak thuis en de kinderen speelden in dezelfde kamer.
Nu in deze veel individueler tijd, met kleinere gezinnen, gescheiden generaties (ouders wonen niet meer bij kinderen in), weten mensen vaak niet meer hoe met de dood om te gaan.
Dan is het fijn dat er tijdens het regelen van alles rondom het overlijden en de uitvaart een professional naast je staat. Een professional die jou terzijde staat en samen met de nabestaanden kijkt wat er in deze situatie nu nodig is.

Met kennis en inlevingsvermogen krijg ik als uitvaartbegeleider het vertrouwen van de nabestaanden en zij moeten zich veilig voelen om uit te spreken wat de wensen zijn. Maar ook de vragen en eventuele angsten zijn bespreekbaar. Hoe gaat het nu echt en wat moet er allemaal geregeld worden? Wat kan en mag er wel of juist niet? Kan ik de kinderen wel meenemen in dit hele proces rondom de dood?

Kinderen en dood

Betrek de kinderen erbij, benoem de zaken, bespreek onderwerpen op het niveau dat past bij de leeftijd van het kind en maak dingen niet onnodig ingewikkeld. Met heldere en duidelijke woorden help je ze verder. Als je dingen niet benoemt slaat de fantasie op hol en vullen kinderen zelf dingen in vanuit hun waarheid. Ik heb een heleboel boeken te leen om met kinderen te lezen of om ze zelf te laten lezen als ze wat ouder zijn.

Houvast en rituelen

Als uitvaartbegeleider ben ik er om houvast te bieden. Ik begeleid de familie en gebruik mijn kennis, ervaring en wijsheid om te zorgen dat er op de dag van de uitvaart voor iedereen ruimte is om op zijn of haar manier te rouwen en afscheid te nemen. In deze tijd waarin mensen opzoek zijn naar zingeving, zoeken mensen naar nieuwe rituelen. Rituelen die hen helpen te rouwen. Bedenk altijd past dit ritueel bij ons en bij de overledene? Bijna alles kan en mag tegenwoordig maar het is ook mijn taak om te leiden en in het oog te houden of het wat iemand wil ook past.

Uitvaartbegeleiding een veelzijdig vak.

 

Weet je, alles heeft zijn tijd

Weet je,

alles heeft zijn tijd

niets gebeurt zomaar

alles gebeurt op zijn eigen tijd.

 

Als mens word je geboren en gaat eens weer dood

en daar tussenin

leef je, groei je, ben je steeds weer aan het worden:

in zonlicht en schaduw

bij dag en nacht

word je steeds meer mens

en daarbij heeft alles zijn eigen tijd.

 

Er is een tijd van krijgen en een tijd van geven

er is een tijd dat je lacht

maar soms moet je ook huilen

er is een tijd dat je danst

en een tijd dat je stampvoet.

soms wil je niets zeggen

dan praat je honderduit

 

Er is een tijd van knuffelen

en een tijd van met rust laten

er is een tijd van zoeken

en een tijd van vinden

soms ben je boos op iemand

dan houd je er weer zielsveel van

 

En alles heeft zin in een mensenleven

het is altijd weer nemen en dan weer geven

zoals de zee met zijn eb en vloed,

als zomer en winter, warmte en kou

leven en dood en toch weer leven!

 

niets gaat verloren.

 

Op de grens van 2018 wens ik ieder die dit leest,

kracht om de drempel naar 2019 over te gaan.

 

Op naar en nieuw jaar vol uitdagingen.

 

Tekst deels uit "Als vlinders spreken konden" van Yvonne van Emmerik

 

Vind je het geen moeilijk vak?

Als ik mensen vertel welk werk ik doe, krijg ik al gauw veel vragen. “Vind je het geen moeilijk vak?” of “Wat is er nou leuk aan het vak uitvaartbegeleider?”

 

De meeste mensen willen eigenlijk niets te maken hebben met de dood, maar tegelijkertijd zijn veel mensen ook wel heel benieuwd naar wat er allemaal komt kijken bij een overlijden. Mijn antwoord is in ieder geval altijd hetzelfde: “Nee. Ik heb een prachtig vak.”

 

Ik vind het fijn om te kunnen werken met mensen en iets te kunnen betekenen voor de mensen. In een tijd dat het bij een familie heel moeilijk is, kom ik binnen. Ik krijg het vertrouwen en begeleid de nabestaanden in de achtbaan waar ze vaak in belanden. Er moeten heel veel keuzes gemaakt worden, zoals: welke kist, welke kaart, welke locatie, wanneer is de uitvaart? In alle rust neem ik de familie stap voor stap mee in de dagen tussen overlijden en de uitvaart.

 

Een vraag die ik ook vaak hoor: “Is er dan niet veel verdriet?”
Zeker wel, maar ondanks mijn medeleven weet ik de juiste afstand te bewaren. Ik leef wel mee, maar lijd niet mee. Natuurlijk ben ik ook maar een mens, ook ik word geraakt door het verdriet van de nabestaanden en dat mag ook best. Maar ik sta niet verdrietig naast een overledene of nabestaande. Daar heeft de familie niets aan. Het is juist heel mooi dat ik kan helpen om dingen direct te regelen, zodat de familie tijdens de rouwperiode toekomt aan het ophalen van herinneringen en anekdotes, waar soms ook om gelachen kan worden. Een prachtige herinnering is een 80-jarige weduwe die mij haar verlovingsfoto’s van heel lang geleden liet zien en stralend kon vertellen hoe zij haar man had leren kennen.

 

Het heftigste van mijn vak vind ik zelfdodingen. Ik zie de pijn die dit geeft bij achterblijvers en dat raakt me. Tegelijkertijd denk ik ook aan de persoon die niet verder wilde of kon leven: de weg die diegene heeft begaan, de worsteling die voorafging aan deze stap en hoe deze persoon echt geen uitweg meer zag. Het blijft een heel moeilijke situatie voor alle betrokkenen, met verschillende kanten die je niet altijd kan doorgronden.

 

Mij wordt ook vaak gevraagd hoe ik om ga met het overlijden van baby’s. Het voelt zo onrechtvaardig, zo’n klein hummeltje dat niet of heel kort heeft kunnen leven. Ook dan is het voor mij heel bijzonder om gedurende de eerste rouwperiode deel uit te mogen maken van het gezin. Zo voelt het namelijk wel. Ik betrek eventuele broertjes en zusjes bij alles wat er de komende dagen gaat gebeuren en ik ‘ontzorg’ de ouders zoveel mogelijk, zodat zij zoveel mogelijk tijd kunnen besteden aan hun overleden kindje en eventuele andere kinderen in het gezin.

 

Mijn vak is prachtig, zo blijkt uit alle verhalen die ik kan vertellen.

 

Steun en toeverlaat in moeilijke tijden

Dan ineens hoor je dat er iemand dichtbij ziek is. Ernstig ziek, kanker, maar er is behandeling mogelijk en het traject van chemo wordt gestart.

Ondertussen heb ik mijn droom waargemaakt. Ik heb de opleiding tot uitvaartbegeleidster afgerond en ben ook aan het werk als zodanig.

Het onderwerp doodgaan is hier, zoals voor veel mensen, een lastig onderwerp.
Helaas wordt de persoon steeds zieker. Op een gegeven moment ben ik een avond mantelzorger, terwijl de andere gezinsleden even buitenshuis stoom gaan afblazen. Nu zal het gesprek wel op het onderwerp uitvaart komen…. maar nee, en ik als beginnende uitvaartbegeleider vind het ook heel lastig om hier zelf over te beginnen.

Zo gebeurt het dat, enkele weken later, als het overlijden daar is, de directe nabestaanden geen idee hebben wat te doen. Er is een uitvaartverzekering bij een grote maatschappij en deze wordt gebeld. Deze komen langs en gaan het een en ander regelen. Maar s’avonds word ik gebeld. Wat moeten ze nu? Er is echt geen klik met de begeleider die bij hen komt.

Ik ben direct in mijn auto gestapt en naar hen toe gereden. Daar heb ik geïnventariseerd wat er reeds besproken is, wat ze willen en met wie ze hebben gesproken. Daarna heb ik met de maatschappij gebeld, uitgelegd wat er gebeurd is en aangegeven dat ze met deze begeleider niet verder willen. Er wordt begrip getoond en gezegd dat er de volgende dag iemand anders langs zou komen.
Ik heb toen aangeboden dat ik bij het gesprek aanwezig zou kunnen zijn en dat ik verder hun belangen wil behartigen bij deze maatschappij en de uitvaart voor hen wil leiden.
Het technisch handelen zoals het lichaam verzorgen, opbaren en de crematie aanvragen heb ik bij de grote maatschappij gelaten, het menselijk stuk heb ik op me genomen.

De dag van de uitvaart was aangebroken, best spannend, mijn tweede of derde uitvaart en dan gelijk zo dichtbij.

Een uitvaart kan je maar één keer doen dus het moet goed gaan. En het is goed gegaan.

Dit maakt het vak van uitvaartbegeleider zo mooi. In een, voor nabestaanden, moeilijke tijd kan jij als begeleider hun steun en toeverlaat zijn.

En dit weekend heeft mijn dochter met de 010 City Swim, samen maken we kanker kansloos, meegedaan.

Ter nagedachtenis aan allen die deze ziekte niet overleven. Ik ben trots op haar.

Leider of verzorger?

Leider, verzorger…nee ik begeleid.

Natuurlijk als er een extra handje nodig is bij de laatste verzorging zal ik niet schromen om dit te doen, en op de dag van de uitvaart ben ik degene die zorgt dat alles in goede banen wordt geleid. Maar in aanloop naar dit moment begeleid ik de nabestaanden.

Na de melding van overlijden ben ik het aanspreekpunt en geef de nabestaanden aan wat er noodzakelijk moet gebeuren en wat er kan. Samen kijken wij wie welke rol daarin kan spelen. Bij een afscheid kan heel veel. Het is belangrijk dat het afscheid past bij wie de overledene was en waar de nabestaanden zich goed bij voelen.