Ook ik ben gewoon maar een mens met onzekerheden van tijd tot tijd.

 

 

Dagje trainen

Afgelopen week heb ik een dag training gevolgd bij Hanke Amels van Fier het Leven.Ik ben altijd zo onder de indruk als ik haar blog’s lees. Ik wil dit ook leren, zulke mooie ceremonies neerzetten dacht ik. En ik heb me aangemeld toen zij hier een training in ging geven. Door de corona maatregelen ging de training die gepland stond eind 2020 niet door. Maar wat in het vat zit…..  27 mei was het zover. Nu maar hopen dat het werk me ruimte zou geven om er een dagje tussenuit te zijn. En ja hoor dat was gelukkig zo.

Lichtjes ceremonie

Met een select gezelschap kwamen we samen op een prachtige locatie in Delft. Hanke verwelkomde ons met een lichtjes ceremonie en zo werden we de dag door geleid. Zij deelde haar tips en tricks en er was alle ruimte om vragen te stellen. Na een lekker lunch nog even verder door de stof heen. Toen we allemaal in een after-lunch dip belanden zijn we door Delft gewandeld. Uitwaaien in de herfstige meidagen van 2021. Met een onderweg lekker koffie to-go (nou eigenlijk vooral de taartjes erbij) gescoord, keerden we weer terug op de locatie.

Zelf aan het werk

Daar gingen we zelf aan de slag met een verhaal over Kees. We kregen een verslag van het gesprek wat had plaatsgevonden met de familie, de muziek die gekozen was en daar konden wij mee aan de slag. Opdracht: Maak een draaiboek voor de ceremonie in de en aula en aansluitende de begrafenis. Het is geheel aan jullie om het in te vullen. De familie had een wisselende relatie met de alleenstaande en eigenzinnige Kees. Na een half uurtje zwoegen mochten wij onszelf presenteren. En dan is het zo leuk om te zien dat we allen hetzelfde verhaal kregen en ieder er zijn eigen draai eraan heeft gegeven om deze ceremonie vorm te geven. En allen waren ze even mooi en werden de goede maar ook de mindere kanten op een warme, humorvolle manier benoemd. Kees maar ook de familie kregen de erkenning die ze zo verdienden.

Feedback

En dan krijg ik als feedback van Hanke:  “Wat ik ook hoop is dat je het zelfvertrouwen uit de training van donderdag meeneemt je werk in. Zoals ik al zei: ik ben onder de indruk van je kwaliteiten op schrijfgebied. En zoals je zelf zei: ik kan dit al. En toch is het dan lekker als je daarin op gezette tijden bevestigd wordt.”

Weet je: ook ik ben gewoon maar een mens met onzekerheden van tijd tot tijd.

Dank je wel Hanke en collega’s voor deze mooie leerzame dag.

 

Ik omarm het jaar 2021 en hoop dat we ook elkaar dit jaar weer kunnen omarmen.

 

Daar staan we dan, aan het begin van een nieuw jaar 2021.

We laten 2020 achter ons. Een bewogen jaar waar in heel veel anders ging als hoe we het verwacht hadden. Na de eerste berichten in februari en maart over een virus had toch niemand gedacht dat we nu nog midden in de beperkingen zouden zitten? Ook in 2020 heb ik weer vele families mogen begeleiden waar een dierbare is overleden. In het voorjaar waren dit zeer kleine afscheidsbijeenkomsten.

 

Nieuwe rituelen

Maar er ontstonden nieuwe rituelen. Samen met de familie keken we  hoe er met de beperking die er waren toch een mooi respectvol afscheid kon worden georganiseerd. Waar mogelijk werden er hagen gevormd langs de weg, zodat er toch veel mensen een laatste groet konden brengen aan de overledene. En de livestream werd ingevoerd op heel veel afscheidslocaties. Er werden afscheidsbijeenkomsten in de openlucht gehouden. Gedwongen door de omstandigheden werd het een klein intiem afscheid in plaats van een bijeenkomst met heel veel mensen. Maar dit werd als heel mooi en positief ervaren. Wat was dit fijn om te horen.

 

Ook privé  een bewogen 2020.

In de eerste Lock-down merkte we dat ons prachtige appartement ook wel erg klein was als je alle twee vanuit huis moet werken. En mijn bedrijf groeide als kool. Steeds meer mensen wisten mij te vinden. Geweldig, maar daardoor kreeg ik steeds meer behoefte aan een echt kantoor in plaats van alleen een bureau in een kamertje. De verhuisplannen kregen steeds verder vorm. Eind augustus hebben wij ons appartement in Dordrecht verruild voor een echt huis in Zwijndrecht. Slechts 4 kilometer van het vorig adres.

 

Team

Tja, de groei van mijn bedrijf is fantastisch maar ook mijn dag heeft maar 24 uur. Dus ben ik een samenwerking aangegaan met twee geweldige collega’s. We namen al waar voor elkaar in vakanties maar ook bij drukte kunnen we op elkaar terugvallen. Ik beschik over een echt team om mij heen. En als kers op de taart heb ik na wikken en wegen ook een bedrijfsauto aangeschaft in november.

 

Bijna drie jaar

Ik ben zo dankbaar voor het vertrouwen van de families die mij bellen na een overlijden van een dierbare. Want zonder hen zou ik hier nu niet zitten te glimmen van trots. Hoe ik in nog geen drie jaar tijd al zo ver gekomen ben in de bijzonder wereld van de uitvaart.

 

Ik omarm het jaar 2021 en hoop dat we ook elkaar dit jaar weer kunnen omarmen.

 

Liefs Els

 

 

 

 

 

Het was stil deze zomer

Het was stil deze zomer.
Ja oorverdovend stil op mijn website en in mijn blog. Dat had een reden.
Na een gezapig voorjaar met gelukkige niet echt veel extra drukte tijdens de eerste Corona piek, begon het in mei langzaamaan wat drukker te worden. Juni nog een beetje meer en in juli en augustus was het nauwelijks bol te werken in mijn eentje.

Verhuizing
Daar kwam bij dat onze verhuisplannen ook in een stroomversnelling kwamen.
In juli kregen we de sleutel van ons nieuwe huis en 5 weken later stond de verhuizer voor de deur. Mijn huis en dus ook mijn bedrijf is 4 kilometer opgeschoven en nu gevestigd in Zwijndrecht, net over de brug. Er verandert voor mijn werkgebied dus niets.
Wel heb ik nu de ruimte voor een kantoor aan huis. En is er geen extra garage meer nodig. Heerlijk alles bij elkaar, zo hoef ik niet na te denken in welke opslag iets nu ligt.

Team
Wat fijn dat mensen mij steeds beter weten te vinden. Maar ik wil wel dezelfde kwaliteit blijven leveren. Rust en echte aandacht, voor de familie waar ik op dat moment mee werk, is mijn handelsmerk en dat wil ik ook zo houden. Ook ik kan mezelf niet in drieën delen.
Bij vakanties en ziekte had ik al op een paar collega’s om op terug te vallen.
Bij drukte kan het gebeuren dat een van hen namens Els de Zanger Uitvaartbegeleiding u gaat begeleiden. We houden zo veel mogelijk rekening met uw wensen dus heeft u voorkeur, geef dat gerust aan.

Met trots stel ik ze aan u voor: Bram Kuipers, Nienke Hyams en Elly Kollen.
Foto’s van hen kunt ze nu ook zien op mijn website.

Ik werk al even samen met ze, enkele familie hebben al kennis gemaakt met ze. En ik heb er al het vertrouwen in dat zij met dezelfde passie voor mijn families klaarstaan.
Samen zorgen we voor een passend afscheid.

Alles is anders, maar de lente wist van niets

 

We zijn nu 12 dagen verder sinds de eerst maatregelen werden aangekondigd in verband met het Coronavirus. Het is wennen, veel overleggen. Families uitleggen hoe, wat en waarom. Gelukkig is er veel begrip bij hen maar ook extra verdriet, om het overlijden, omdat het afscheid nemen nu zo anders gaat als dat ze gedacht hadden.

Nieuwe regels

Op donderdag 12 maart mochten de uitvaarten die al gepland waren nog doorgaan zoals afgesproken. Gelukkig, ik verwachtte de zaterdag erna bij een uitvaart zo’n 150 mensen en
de kaarten waren al verzonden. Tot er op vrijdag 13 maart toch wat onrust ontstond bij de familie. Er werd in de media gesproken over maximaal 100 personen. Inderdaad: de staf van het crematorium zat in spoedberaad en per direct werden er niet meer dan 100 mensen toegelaten bij het afscheid. Dit gold voor het hele gebouw, dus ook spreiden over twee ruimtes was geen optie.

Een uitdaging

Tja, daar was een uitdaging voor mij en nog meer voor de familie. Hoe gaan we dit oplossen?
We zijn samen zorgvuldig de gastenlijst nagelopen en met de al toegezegde afmeldingen zouden we onder die 100 mensen blijven. Die zaterdag was ik toch iets meer gespannen dan anders, wat nu als er toch meer mensen zouden komen. Gelukkig heb ik niemand hoeven te weigeren en we hebben er een mooi afscheid van kunnen maken met elkaar. En na afloop koffie en koekjes.

Maximaal 30 personen

Maar de maatregelen om het virus in te bannen werden strenger. Begrijpelijk want we moesten deze crisis zo snel mogelijk de baas worden. Maar…. een afscheidsceremonie met maximaal 30 personen en andere maatregelen zorgen ervoor dat de manier van afscheid nemen zo anders wordt dan hoe wij het in Nederland inmiddels gewend zijn.
Op het moment dat je een dierbare verliest is het zo fijn mensen om je heen te weten die je steunen, een knuffel geven. Maar hoe doe je dat als je 1,5 meter uit elkaar moet blijven. Niet dus. En ook het “bakkie troost” mag niet meer. Geen horecavoorziening meer toegestaan.

Weer andere regels

Meehelpen met de laatste verzorging mag ook niet meer, net als meerijden naast de chauffeur in de rouwauto en meegaan tot het allerlaatste moment en bij de aanvang van het crematieproces aanwezig zijn. Ik kan het allemaal uitleggen waarom dit niet meer kan, maar ik vind het wel heel lastig en huil van binnen mee met de nabestaanden.

Nieuwe rituelen

Maar het lukt, er is veel begrip aan de kant van de nabestaanden. We zijn flexibel, schakelen, zoeken naar andere rituelen. Er kan via livestreams mee gekeken worden, eventueel wordt er een afscheidsfotograaf ingehuurd en na afloop kunnen we van deze foto’s een PowerPoint maken met de muziek van het afscheid eronder. Of er wordt een herinneringsboekje gemaakt met de foto’s en de uitgesproken teksten. Dit boekje kan dan worden opgestuurd naar de mensen die er niet bij konden zijn.
We brengen zoals altijd rust in de hele situatie. En als dan de afscheidsceremonie achter de rug is en de familie met een tevreden gevoel op de afgelopen week kan terugkijken,
kan ik dat ook.

Alles is anders, maar de lente wist van niets en gaat gewoon door, kijk naar deze prachtige Magnolia in bloei. Lente 2020.

Begeleiding bij leven en bij overlijden

Begeleiding bij leven en bij overlijden
Ik zit achter mijn bureau en kijk naar mijn prikbord, daar hangt een aquarel, getekend door iemand wiens uitvaart ik heb mogen begeleiden.
Het verhaal begint van de zomer. Mijn telefoon gaat, Dag met … ik denk u binnenkort nodig te hebben. Ik ben in gesprek gegaan met deze familie, kennis gemaakt en vertelt wat ik kan betekenen voor hen. Op basis van de besproken wensen heb ik een begroting gemaakt en ze vertelden met mij verder te willen.

Alle facetten kwamen langs
Er is zo’n mooi contact ontstaan. Ik heb het levensverhaal van deze persoon mogen opschrijven en vele gesprekken met deze familie gehad.
Alle facetten kwamen langs, de mooie maar ook de minder mooie momenten werden met mij gedeeld. En dan was het verhaal klaar en kwam er weer een telefoontje: Els kan je toch nog een keertje komen want ik wil dit of dat nog toevoegen. Zo ben ik bijna elke week op bezoek geweest.

We hebben ook met elkaar gelachen
Door deze gesprekken kwam er rust en werden de scheuren ontstaan in het leven acceptabel. Hierdoor ontstond er ook licht en lucht waardoor het stervensproces acceptabel werd. We hebben ook veel gelachen. Zoals die keer dat deze persoon vertelde een aquarel in 10 minuten te kunnen maken, ja echt, klok maar. En zo is dus het plaatje op mijn prikbord ontstaan. Voor mij een mooie herinnering aan bijzonder persoon.

Lezing 25 maart GEANNULEERD

Afscheid nemen – Hoe doe je dat?

Afscheid nemen – helaas komen we er allemaal een keer voor te staan. Maar het roept zoveel vragen op. Gelukkig kan daar tegenwoordig over gesproken worden. En dat willen wij op 25 maart 2020 met u gaan doen.

Steeds vaker wordt aan afscheid nemen een persoonlijke invulling gegeven. En vaak wil degene die afscheid moet gaan nemen zelf de regie hierover houden. Maar hoe doe je dat? Wat moet je regelen. Financieel en anderszins? Hoe wil ik dat mijn uitvaart er straks uit gaat zien? Wat voor herinnering laat ik achter? Wat maakt doorleven voor achterblijvers lichter?

Dat zijn een paar van de vragen waarop Els de Zanger Uitvaartbegeleiding u op 25 maart a.s. mogelijk wat antwoorden wil laten zien. In een ongedwongen sfeer en onder het genot van een kopje koffie of thee zullen een aantal sprekers u een inkijkje in hun keuken geven. Na afloop van de lezingen is er gelegenheid om te sprekers te ontmoeten en hen persoonlijk vragen te stellen.

Deze sprekers zijn:

Diana Smit van “Mijn Laatste Ik”
“Wie had jij graag nog een keer willen horen praten? Jouw laatste woorden zijn een liefdevolle troost en enorme steun”.
Heeft u ooit wel eens gehoord van de mogelijkheid om een persoonlijke videoboodschap in te spreken? Om dierbare herinneringen in beeld vast te leggen?
Diana komt hierover vertellen.

Cor de Roo – Dienstverlening – Na overlijden
“In een tijd van zorgen, een hele zorg minder.”
Cor kan u ondersteunen na het overlijden van uw dierbare bij de afronding van financiële en administratieve zaken. Maar ook voor een overlijden kan hij u adviseren over welke stappen verstandig zijn om nu reeds te ondernemen. Ook kan hij een bron van inspiratie zijn voor zaken waar u nog niet aan hebt gedacht.

Patty Duijn, Rouwdoula en Verhalenverteller.
Een rouwdoula is een persoonlijk begeleider ten tijde van rouw en verlies.
Patty Duijn is een inspirator als het gaat over het op een natuurlijke manier omgaan met de dood, rouw minder rauw maken en over het (her)vinden van levenslust.
Zij heeft hierover ook een prachtig boek geschreven, “Rouwdoula”. Dit boek is deze avond te koop.

Naast deze sprekers zijn ook aanwezig:
-Patricia Sandifort. Patricia laat u kennismaken met haar Hemeldoos. Een prachtige manier om een “monumentje” te maken voor een overleden dierbare.
-Peter Verheijen, afscheidsfotograaf. Zijn werk ligt ter inzage.

Wij hopen hiermee een waardevol programma te hebben samengesteld waarmee wij u een inspirerende avond kunnen bezorgen.
Waar en wanneer
De lezingen vinden plaats op 25 maart 2020 in:
de Hofzaal van Verpleeghuis De Sterrenlanden, Minnaertweg 4 in Dordrecht.
Er is voldoende gratis parkeergelegenheid aanwezig. De zaal is open vanaf 19.00 uur. De lezingen beginnen om 19.30 uur. Van 21.00 tot 22.00 uur is er gelegenheid om na te praten onder het genot van een hapje en een drankje.

Aanmelden
Iedereen is welkom, wel graag aanmelden i.v.m. het aantal te reserveren plaatsen.Dit kan via de els@elsdezanger.nl of via whatsapp(Els) 06-57 44 78 42 of (Elly) 06-11 74 40 55

Kosten
Aan deze avond zijn voor u geen kosten verbonden.

Vandaag

Vandaag

Vandaag over 14 dagen zitten we in het nieuwe jaar 2020.

Wat is er veel gebeurd dit jaar. Mijn eigen bedrijf is gegroeid als kool.
Dit is weliswaar heel fijn voor mij. Daardoor heb ik met mijn baan ernaast, bij de huisarts, kunnen stoppen.
Maar dit betekent ook dat er in heel veel families verdriet is gekomen, het afgelopen jaar.
Dat er iemand gemist wordt.
Blijvend.

Het gemis neemt toe.
Ik hoor terug van de families, want met velen heb ik nog steeds af en toe contact,
dat het verdriet wel wat milder wordt maar het gemis juist toeneemt.
Of het deze december maand de eerste keer is zonder die ene persoon,
of dat er al meerder keren een december maand met dat gemis is gepasseerd, het went nooit.

Ik heb een gedicht gevonden op internet, van Hilde Haarman – Leurink (Rondom de dood)

Vandaag,
als een warme klank,
hoorde ik jouw naam.

Jouw naam klinkt wel vaker,
zit elke dag in mijn hoofd,
Maar, vandaag was het anders.

Zat de klank in het moment,
van de herinnering?
Zat de klank in het ineens,
zo voelbaar gemis?

Ik weet niet wat het was.

Maar vandaag,
als een warme klank,
hoorde ik jouw naam.

Jouw naam,
als teken van je bestaan!

Dit gedicht raakte mij en wil ik dus graag delen, hopelijk geeft het ook wat troost aan eenieder die iemand missen moet.

2019
Ik heb mijn bedrijf mogen presenteren op TV, 20 oktober bij Holland van Boven(indien u dit gemist heeft is dit terug te kijken). Ik was hoofdgast bij het radioprogramma van Studio de Witt op zaterdag 8 december. Samen met mijn vaste assistente en waardevolle collega Elly Kollen, die de opleiding voor rouwbegeleiding heeft afgerond, hebben we onze eerst rouwwandeling gewandeld. Ik ben gecertificeerd als dementie vriendelijke uitvaartbegeleidster. Ik heb mijn samenwerkingsverbanden met collega ondernemers
Bram Kuipers en Nienke Hyams voortgezet. Kortom het is een bijzonder jaar geweest.

2020
Een jaar met nieuwe uitdagingen. De rouwwandeling die bijzonder werd gewaardeerd wordt herhaald. Ook ben ik elke laatste woensdag van de maand samen met Particia Sandofoort van De Hemeldoos, https://www.hemeldoos.nl/ in restaurant Wiqui, https://www.wiqui.com/.
Bij Patricia kunt u samen een mooi herinneringsplekje maken door een hemeldoos in te richten en ik ben er, indien het werk het toelaat, om al uw vragen rondom het overlijden te beantwoorden.

Bedankt voor het vertrouwen het afgelopen jaar en alle goeds gewenst voor een nieuw jaar.

De mens met dementie betrekken bij een uitvaart.

Vandaag heb ik de praatplaten ontvangen van Femke van Midden. Zij heeft deze gemaakt om te gebruiken in haar werk als rouw en verlies begeleidster, bij de begeleiding van kinderen die met rouw in aanraking komen.www.femkevanmidden.nl

Ik zag ze op het internet en dacht direct, dat is ook wat voor mij om in te zetten bij het begeleiden van een familie waar een van de direct betrokken aan dementie lijdt.

Vaak wil de familieleden een mens met dementie betrekken bij de uitvaart.
Maar de meesten denken dat het misschien beter is om het juist niet te doen. En aan mij de taak om het verschil tussen de wens en de gedachte bij elkaar te brengen en samen met de familie te kijken welke mogelijkheden er zijn, maar misschien ook de onmogelijkheden te benoemen.

Woorden begrijpen is voor de mens met dementie soms niet altijd even makkelijk. Deze platen geven in simpele beelden weer wat er gebeurt. In de week tussen overlijden en de uitvaart, maar ook op de dag zelf. Het zijn handvatten waardoor er mogelijk een dialoog op gang kan komen en de mens met dementie betrokken kan woorden bij de uitvaart van een dierbare.

Els de Zanger Uitvaartbegeleiding, dementie vriendelijk.

Els de Zanger Uitvaartbegeleiding, dementie vriendelijk.

Sinds 29 juni 2019 ben ik gecertificeerd als dementievriendelijke uitvaartverzorger. De eerste in regio Drechtsteden.

 

Aantal mensen bekend met dementie

295.000 mensen in Nederland zijn nu bekend met dementie.  Ter vergelijk de stad Utrecht heeft 305.000 inwoners. In Dordrecht zijn er op dit moment 1950 mensen bekend met dementie. Dat worden er in 2030 naar schatting 2600.  Eén op de vijf mensen krijgt dementie. Dat betekent dat er dus ook om u heen mensen zijn met dementie.

 

Er verandert veel

Niet alleen voor de mens met dementie verandert er veel maar ook voor de mensen om hen heen. Is het in het “gewone dagelijks leven” al niet altijd even makkelijk om hier mee om te gaan. Maar als er iets ingrijpends gebeurt, zoals een overlijden in de directe kring van een persoon met dementie, wordt het soms wel heel ingewikkeld om alles in goede banen te leiden.

Hoe kan je als familie hiermee omgaan, ga je het vertellen en hoe, neem je vader of moeder die dementie heeft mee naar het afscheid? Laat je ze persoonlijk afscheid nemen? Er komen heel veel vragen.

 

 

Dementie vriendelijke uitvaartbegeleiding

Een dementie vriendelijk uitvaartbegeleidster weet voor welke dilemma’s de familie komt te staan en heeft tijdens de scholing geleerd om samen met de familie te kijken wat er mogelijk is om de mens met dementie zo veel mogelijk te betrekken bij het afscheid nemen. Dit hoeft niet bij alles te zijn.

Maar als je ervoor kiest om maar niets te vertellen, ontneem je deze persoon de gelegenheid om afscheid te nemen. En ook jezelf om dit moment samen te beleven en later om er over te kunnen praten. Samen ervaren = samen verder

 

Mensen met dementie zijn mens tot het einde. Laat ze in hun waarde.

 

 

Een uitvaart kan je maar één keer goed doen

Een uitvaart doe je maar één keer en dit kan je dus nooit meer over doen. Daarom vind ik het heel belangrijk dat ik goed communiceer met de nabestaanden. Horen en voelen wat de uitgesproken maar vooral ook de onuitgesproken zaken zijn.

Spelen rondom de kist

In onze huidige samenleving is de dood niet meer zo’n vanzelfsprekend onderdeel van het leven als dat het vele tientallen jaren geleden was. Toen werd alles geregeld met buren. De overledene bleef vaak thuis en de kinderen speelden in dezelfde kamer.
Nu in deze veel individueler tijd, met kleinere gezinnen, gescheiden generaties (ouders wonen niet meer bij kinderen in), weten mensen vaak niet meer hoe met de dood om te gaan.
Dan is het fijn dat er tijdens het regelen van alles rondom het overlijden en de uitvaart een professional naast je staat. Een professional die jou terzijde staat en samen met de nabestaanden kijkt wat er in deze situatie nu nodig is.

Met kennis en inlevingsvermogen krijg ik als uitvaartbegeleider het vertrouwen van de nabestaanden en zij moeten zich veilig voelen om uit te spreken wat de wensen zijn. Maar ook de vragen en eventuele angsten zijn bespreekbaar. Hoe gaat het nu echt en wat moet er allemaal geregeld worden? Wat kan en mag er wel of juist niet? Kan ik de kinderen wel meenemen in dit hele proces rondom de dood?

Kinderen en dood

Betrek de kinderen erbij, benoem de zaken, bespreek onderwerpen op het niveau dat past bij de leeftijd van het kind en maak dingen niet onnodig ingewikkeld. Met heldere en duidelijke woorden help je ze verder. Als je dingen niet benoemt slaat de fantasie op hol en vullen kinderen zelf dingen in vanuit hun waarheid. Ik heb een heleboel boeken te leen om met kinderen te lezen of om ze zelf te laten lezen als ze wat ouder zijn.

Houvast en rituelen

Als uitvaartbegeleider ben ik er om houvast te bieden. Ik begeleid de familie en gebruik mijn kennis, ervaring en wijsheid om te zorgen dat er op de dag van de uitvaart voor iedereen ruimte is om op zijn of haar manier te rouwen en afscheid te nemen. In deze tijd waarin mensen opzoek zijn naar zingeving, zoeken mensen naar nieuwe rituelen. Rituelen die hen helpen te rouwen. Bedenk altijd past dit ritueel bij ons en bij de overledene? Bijna alles kan en mag tegenwoordig maar het is ook mijn taak om te leiden en in het oog te houden of het wat iemand wil ook past.

Uitvaartbegeleiding een veelzijdig vak.